Daireler Kurulu, Karar Tarihi : 10.12.2003, Karar No: 1131/3
Belediye Başkanlığı ile Ltd.Şti. arasında bağıtlanan "Petsu Üretim Fabrikası Ekipmanları, Arsalar, Araçlar ve Demirbaşların Alımı" işine ilişkin sözleşmenin tescilinde hasıl olan tereddüt üzerine konu 4.Dairede görüşülerek red kararı verilmiş olup, Dairesince bu karara itiraz edilerek konunun Daireler Kurulunda görüşülerek sözleşmenin tescili talep edilmiştir.
Sözleşme dosyası üzerinde yapılan incelemede;( ) Belediyesince ( ) Ltd. Şirketi mülkiyetinde bulunan Pet-Su Üretim Fabrikası arsası ve binası ile alet, ekipman, büro malzemeleri ve 2 adet aracın 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22/e maddesine göre doğrudan temin yoluyla alınmasına karar verilerek sözleşme imzalandığı görülmüştür.
Bu konuda 4'üncü Dairece verilip red işlemine esas tutulan Kararda özetle;
İhale Konusu Petsu Üretim Fabrikasını oluşturan unsurlardan arsa ve bina dışındaki makine, teçhizat, motorlu araç ve büro malzemeleri taşınır mal niteliğinde olduğundan bunların taşınmaz mal alımına cevaz veren 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22/e maddesi kapsamında doğrudan temin usulüyle alınmasının mümkün olmaması;
Sözleşmenin 12/2'nci maddesi uyarınca, ihale bedelinin peşin ödenen kısmı haricindeki tutarın 28 aylık eşit takside bölünmesi ve taksitlere DİE tarafından belirlenen TEFE+TÜFE/2 oranında uygulanacak vade farkının ihale bedelinin üzerinde ödemeye neden olmasıyla ilgili olarak 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununda buna cevaz veren bir düzenlemenin bulunmaması;
Söz konusu 28 aylık ödemenin, sözleşmenin süresinin yılı bütçesini aşmasına neden olması ve bu durumun da 1050 sayılı Kanunun 51'inci ve Belediye Bütçe ve Muhasebe Usulü Tüzüğünün 24'üncü maddelerine aykırı olması;
Nedenleriyle sözleşmenin tescilinin mümkün olmadığına karar verilmiştir.
Bu tespitlerden sonra yapılan görüşmeler sonucunda;
İdarece gönderilen savunmadan da anlaşılacağı üzere Sözleşmenin, Dairece reddedilme nedenlerinden olan 12/2'nci maddesinin "Ödeme Koşulları ve Zamanı: Yükleniciye yapılacak ödemenin 500.000.000.000.-TL'si sözleşmenin Sayıştayca tescilinin yükleniciye tebliğini ve sözleşme konusu taşınmazların tapusunun idareye nakledilmesinin ve sözleşme konusu diğer malların idareye teslimini müteakip 2 iş günü içinde yapılacak olup, bakiye kalan 2.029.000.000.000.- TL. tutar ise ilk ödeme, peşin ödeme tarihini takip eden ayın en geç 7'nci gününden başlamak üzere, 28 ay vadeyle eşit takside bölünerek, ilk taksit tarihinden başlamak üzere taksitlere bir önceki ayın ve ayların DİE tarafından ilan edilen toplam TEFE+TÜFE/2 oranında vade farkı uygulanarak taksitler ve hesaplanan vade farkları birlikte yükleniciye ödenecektir." şeklindeki düzenlemesi, Belediye ile Firma arasında imzalanan ve Milas 2'nci Noterliğinin 13.11.2003 gün ve 12456 yevmiye numarasıyla da tasdik edilen Zeyilnameyle;
Satın almaya konu olan ve Fabrikayı oluşturan unsurlardan taşınmaz mal niteliğindeki arsa ve bina dışındaki makine ve teçhizat ile motorlu araç ve demirbaşların taşınır mal olması nedeniyle bu unsurların taşınmaz mallar içinde doğrudan temin usulüyle alımının mümkün olup olmadığı hususuna gelince; 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun bahse konu 22/e maddesinde taşınmaz malların alım ve kiralama işinin doğrudan temin yoluyla alımına izin verilmektedir.
Madde kapsamına giren ve taşınmaz mal mülkiyetine konu olan mallar 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 704'üncü maddesinde sayılmıştır. Buna göre arazi, tapu kütüğünde ayrı sayfaya yazılan bağımsız ve sürekli haklar ile kat mülkiyeti kütüğüne kayıtlı bağımsız bölümler taşınmaz mal mülkiyetine konu olan mallardır. Madde hükmüne göre Fabrikayı oluşturan unsurlardan arsa ve bina taşınmaz mal kapsamına girmekle birlikte diğer unsurlar olan makine ve teçhizat, trafo, jeneratör, araç ve demirbaşların taşınır mal oldukları açıktır. Ancak doğrudan temin usulüyle ihalesi gerçekleştirilen alımın, pet şişe üretim ve su dolum faaliyetini bütün unsurlarıyla bir bütün olarak yerine getiren fabrika alımı olduğu dikkate alındığında, söz konusu unsurların alım dışına çıkarılması halinde fabrika vasfının ortadan kalkması olasılığı bulunduğundan ihaleyle öngörülen amacın gerçekleşmemesi gibi bir sorun da doğabilecektir. Bu nedenle taşınmaz mal olmamakla birlikte söz konusu taşınır malların 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22/e maddesi kapsamında değerlendirilmelerinin mümkün olup olmadığının belirlenmesine ihtiyaç bulunmaktadır.
Medeni Kanunun 684'üncü maddesinde bütünleyici parça, yerel adetlere göre asıl şeyin temel unsuru olan ve o şey yok edilmedikçe, zarara uğratılmadıkça veya yapısı değiştirilmedikçe ondan ayrılmasına olanak bulunmayan parça şeklinde tanımlandığından, makine, trafo ve jeneratör gibi unsurların fabrika içerisinde bağlantısı yapılmış olsa dahi yapıları değiştirilmeden sökülme imkanı olduklarından bu unsurların mütemmim cüz olarak tanımlanmaları da mümkün bulunmamaktadır.
Ancak Medeni Kanunun 686'ncı maddesinde eklentinin tanımı "Eklenti, asıl şey malikinin anlaşılabilen arzusuna veya yerel âdetlere göre, işletilmesi, korunması veya yarar sağlaması için asıl şeye sürekli olarak özgülenen ve kullanılmasında birleştirme, takma veya başka bir biçimde asıl şeye bağlı kılınan taşınır maldır." şeklinde yapılırken aynı maddenin 1'inci fıkrasında da "Bir şeye ilişkin tasarruflar, aksi belirtilmedikçe onun eklentisini de kapsar." denildiğinden aksi kararlaştırılmadıkça asıl şeye taalluk eden tasarrufların eklentiye de şamil olacağı tabiidir. Söz konusu fabrika alımında ise bünyesindeki tüm unsurlarıyla belediyeye devir öngörüldüğünden ve taşınır mal niteliğindeki makine, teçhizat, trafo, jeneratör, araç ve demirbaşlar Fabrika faaliyetinin devamını sağlamaya yönelik işler için kullanılacağından söz konusu taşınır malların, tahsis olunduğu taşınmaz malın tabi olduğu mevzuat hükümleri kapsamında değerlendirilmesinde bir engel bulunmamaktadır.
Sonuç olarak, Belediyece 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun doğrudan temin usulüyle taşınmaz mal alımına cevaz veren 22/e maddesi kapsamında pet su üretimi yapan tesis alımı işinde, yine bu tesise tahsis olunmuş makine, teçhizat, araç ve demirbaş gibi taşınır mal niteliğindeki eklentilerin tahsis olunduğu taşınmaz malın tabi olduğu mevzuat çerçevesinde alımı mümkün bulunduğundan sözleşmenin tescilinin gerekeceğine, çoğunlukla karar verildi.